جاذبه های گردشگری شهرستان گناباد

جاذبه های گردشگری شهرستان گناباد شامل یکسری آثار طبیعی و تاریخی است ، علاوه براینکه شهرستان گناباد در بخش جنوبی خراسان رضوی در حوالی کویر قرار گرفته است و یکی از مهمترین قنات موجود در خراسان و ایران را دارا می باشد.

در ادامه با مقاله جاذبه های گردشگری شهرستان گناباد در وبلاگ گردشگری ، های هتل ، همراه ما باشید و به معرفی برخی مناطق مهم گردشگری در شهرستان گناباد می پردازیم.

روستای درصوفه

• روستای درصوفه روستایی است در جنوب گناباد دارای آب و هوایی سرد و مطبوع که در یک فرسخی روستای تاریخی زیبد و 30 کیلومتری غرب گناباد واقع شده است.
• در دیواره یکی از کوه هایی انتهای روستا به نام کوه زیبد یک فرورفتگی با عمق 10 متر و ارتفاع 60 متر قرار دارد که شبیه به ایوان و صفه (صوفه) است. مردم محلی آن را “صوفه پیر” می‌نامند.
• در ورودی روستای در صوفه گناباد ایوانی که شبیه طاق بستان است ، درخت تنومند بنه با ریشه‌هایی بیرون زده از خاک خودنمایی می‌کند و مثل نگهبانی در مدخل صوفه قد علم کرده است.
• در پایین ایوان، رودی با مسیر مارپیچ در دل کوه است که در سال‌های پر باران، آب در آن جریان دارد که در بالا دست آن آبشاری زیبا با ارتفاعی حدود 6 متر واقع شده است.

منطقه حفاظت شده هنگام

این منطقه شکار ممنوع با 274000 هکتار مساحت، دارای پوشش گیاهی از نوع گون، تاغ، درمنه، کلپوره است. حیواناتی که در این منطقه زندگی می کنند قوچ و میش، کل و بز، روباه، آهو، گرگ، کفتار، کبک، سار، کرکس، تیهو و دلیجه هستند.

آبشار کاخک

آبشار کاخک یک آبشار نیمه مصنوعی که در 25 کیلومتری گناباد، شهر کاخک قرار دارد.شهر کاخک دارای آب و هوای مطبوعی است در این منطقه آسیاب های آبی دارد که محل تقسیم آب قنات است که به آن خانه فنجان می گویند. بخشی از آب قنات به سمت آبشار و برخی دیگر به سمت اسیاب ها هدایت می شود.

قلعه زیبد

قلعه زیبد در شهرستان گناباد، بخش کاخک، روستای زیبد واقع شده و این اثر که به تاریخ ایران پس از اسلام است در تاریخ ۱۱ دی ۱۳۸۰ با شمارهٔ ثبت ۴۵۷۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. در روستای ییلاقی زیبد گناباد سه قلعه شبیه به هم وجود دارد که بنا بر یکی از روایات آخرین پناهگاه یزدگرد سوم بوده‌است.

قنات قصبه گناباد یا کاریز کیخسرو

• یکی دیگر از جاذبه های گردشگری شهرستان گناباد، قنات قصبه گناباد یا کاریز گناباد، شاهکار آبی جهان، طولانی‌ ترین و بزرگ‌ترین و قدیمی‌ ترین قنات ساخته شده در جهان می باشد که با طول تقریبی ۳۰ کیلومتر در حدود ۲۷۰۰ سال پیش از دورهٔ هخامنشیان توسط انسان‌هایی هوشمند و توانا ساخته شده است.

• مردمی که کنار رودخانه کال شور سکونت داشند، به‌دلیل شور شدن آب رودخانه در پی خشکسالی، احداث این قنات را آغاز و در زمان هخامنشیان اولین کانال اصلی گناباد را حفر کردند.

• بر اساس آخرین مطالعات طول این قنات 33 کیلومتر و تعداد چاه های آن از 470 حلقه و عمق مادر چاه آن نیز حدوداً 280 تا 300 متر است.

• درحال حاضر میزان آبدهی این قنات 150لیتر در ثانیه است.
• ناصر خسرو قبادیانی نخستین کسی است که در سفر نامه اش به توصیف این قنات پرداخته و عمق چاه آنرا 700 گز و طول آنرا چهار فرسنگ ذکر نموده است وآنرا نیز به کیخسرو نسبت داده است و گفته است که آبی عظیم در این کاریز روان است و آن کاریز ۴ فرسنگ می رود.

• این قنات درسال 1395 در سازمان یونسکو ثبت شده است.

معماری قنات قصبه گناباد

این قنات سه ورودی دارد :

• اولین ورودی به عنوان مظهر قنات با بتن بازسازی شده و در فاصله ۷۲۰ متری از قنات ساخته شده است.

• ورودی دوم با عرض ۵۰۰ متر ساخته شده و ورودی سوم آن نیز در تقاطع تونل سیمانی و تونل خشک قرار گرفته است.

• باگذر از پله ها به دالان‌ هایی تودرتو باحدود ۴۰ درصد دسترسی می‌رسیم. این دالان ها با رسوبات ریزدانه معروف به برج علی‌ ضامن در یک رشته اصلی به نام قصبه و در چهار رشته فرعی با نام‌ های دولاب‌ نو، دولاب کهنه، رشته فرعی اول و رشته فرعی دوم هستند.

• آب با گذر از این دالا‌‌ن‌ها به سمت خروجی قنات در محله قصبه سرازیر میشد.

• فضای داخلی قنات دارای کانال ها و تونل های اعجاب انگیزی است که با بررسی های انجام یافته بر روی آن حفره هایی مشخص شده ظاهراً این قسمتها برای قرار دادن چراغ و پینه سوز و وسایل روشنایی به کار می رفته است.

روستای ریاب

روستای زیبا و دیدنی ریاب در سه کیلومتری شهرستان گناباد، در نزدیکی قنات جهانی و بی نظیر قصبه واقع شده است. روستای ریاب با حدود ده قرن قدمت دارای خانه های قدیمی، آب انبار، حمام، بادگیر های زیبا و دیدنی است. مزار ابومنصور و برجهای قلعه این روستا نیز از دیگر جاذبه های آن محسوب می شوند..این روستا در سال ۱۳۸۷ شمسی در زمره آثار ملی کشور به ثبت رسید.ریاب دارای هزار سال تاریخ مکتوب بوده و جزو قدیمی ترین روستاهای گلی کشور به حساب می آید.

مسجد جامع قصبه شهر

• مسجد جامع گناباد از بناهای ارزشمند دوره هخامنشیان در خراسان مسجد جامع گناباد است که در کوی شرقی ( قصبه ) این شهر قرار دارد .
• مسجد جامع با نقشه دو ایوانی شامل سر در تزئینی ، صحن یا میانسرا ، ایوان ها شمالی و جنوبی ، رواق و سه شبستان ستوندار است .
• ایوان اصلی یا ایوان قبله در سمت جنوبی صحن واقع شده که با چهار طاق گهواره عرضی و چهار قوس ، دارای تزئیناتی آجری شامل دو قطار پیچ ، نوارهای اسلیمی و یک حاشیه کتیبه قرآنی به خط بنایی است که در پایان عبارت « تسع و ستمائه 609 هـ . ق »‌ ذکر شده است.
• در ایوان اصلی مسجد جامع محراب با نقوش هندسی گیاهی و کتیبه هایی به خط معلقی مشاهده می شود .

مسجد جامع گناباد

• مسجد جامع گناباد مسجدی تاریخی متعلق به دوران خوارزمشاهیان است که بیش از هشت قرن قدمت دارد.
• دارای دو ایوان که سر در آنها تزئینات زیبایی مانند نوارهای اسلیمی و یک حاشیه کتیبه قرآنی دارد .
• وجود کتیبه هایی با خط کوفی در حاشیه ها و آجرکاری های زیبایی که بر اطراف ایوان قبله است.
• تاریخ ساخت این مسجد، سال ۶۰۹ هجری قمری برابر با ۱۲۱۲ میلادی که به دوران ایلخانی نسبت می دهند.
• این اثر با شماره ۳۲۵ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

موزه باستان شناسی

موزه گناباد واقع در کوی شرقی در محل مسجدجامع واقع گردیده است . شبستان شمال شرقی آن بعنوان مکان موزه تعیین شده این مکان دارای محرابی با تزئینات گچبری متعلق به دوره قاجار و کتیبه ای بسیار زیبا و متعلق به دوره ایلخانی است.

برخی آثار موزه:

1. وقف نامه و فرمان نامه دوره قاجار
2. سکه هایی از قرن اول تا دوران قاجار
3. اشیا اهدایی مردم گناباد
4. ظروف و اشیا فلزی و سفالی

مدرسه علمیه نجومیه

• بنای این مدرسه در کوی شرقی شهر گناباد و در مجاورت یکی از سردرهای ورودی مسجد جامع واقع شده است.
• این مدرسه از یادگارهای معماری اسلامی در عصر صفویه می باشد که بنای آن در دوران قاجار مرمت شده است.
• به سبب تدریس نجوم در آن به مدرسه نجومیه مشهور گشته و معماری آن شامل هشتی ورودی دالان ، صحن و حجره های پیرامون آن است.
• در گذشته های نزدیک از فضاهای موجود در مدرسه بعنوان اداره میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری گناباد و مجموعه آموزش هنرهای سنتی استفاده می شده است
• در بهمن ماه 1385 کاربری دیگری به آن افزوده شده و در این مکان اولین موزه مردم شناسی شهرستان گناباد از محل اعتبارات سفر ریاست محترم جمهوری افتتاح گردید در این موزه گوشه هایی از آداب و رسوم ، نحوه زیست، مشاغل بومی و هنرهای سنتی مردم گناباد به نمایش گذاشته شده است.

قلعه دختر شوراب

یکی دیگر از جاذبه های گردشگری شهرستان گناباد ،قلعه دختر شوراب است که این قلعه سنگی در حدود 15 کیلومتری شهر گناباد در روستایی به نام شوراب بر بلندی قرار گرفته است . وجه تسمیه این بنا به دلیل انتساب آن به «‌ناهید » الهه آب و برکت و زیبایی است که مورد پرستش و احترام ایرانیان در آیین پیش از اسلام بوده است . قلعه دختر شوراب گناباد از ابنیه دوران ساسانی و مرکب از سه فضای معماری است که تمامی آنها به صورت برآمدگی بقایای ساختمانی از شرق به غرب روی یک قلعه قرار گرفته است.

دشت ریواس زیبد

دشت ریواس زیبد یا دشت ریواچ یک دشت ریواس در حاشیه کویر گناباد وبجستان است که به دلیل نوع گونه منحصر به فرد از ریواس در ایران و جهان شهرت دارد.این دشت در فاصله ۱۲ کیلومتری گناباد و در دو سوی جاده دهستان زیبد قرار دارد. دشت ریواس زیبد تنها گونه ریواس از نوع ساقه بلند و سرخ رنگ در ایران و جهان هست که عمری بسیار طولانی دارد.

بقعه سلطان محمدعابد گناباد

• بارگاه امام زاده سلطان محمد عابد که برادر امام رضا است نیز از زیارتگاه های گناباد به شمار می رود.
• این بنا دراواخر دوره سلجوقی بر روی یک سکو ساخته شده و در دوره‌های تیموری و صفوی مورد تعمیر قرار گرفته است.
• بر سر در ایوان شمالی، کتیبه‌ای با کاشی معرق و به خط علیرضا عباسی است که نام شاه اسماعیل صفوی را در بر دارد. تاریخ کتیبه سنه ثمانین و تسمائیه (۹۸۰۰) است.
• بر فراز بقعه، گنبدی باشکوه و زیبا که از بیرون نیز دارای تزئیناتی است قرار گرفته است. اول، ساقه آن که با یک حلقه کتیبه مشتمل بر سوره دهر با خط ثلث به رنگ سفید و خط کوفی به رنگ فیروزه‌ای مزین شده است.
• . این اثر در تاریخ ۱۱ آذر ۱۳۳۰ با شماره ثبت ۳۸۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

سایر جاذبه های گردشگری شهرستان گناباد هم شامل :

آرامگاه کمر زیارت(از کوه های طرف مغرب گناباد و در بیست و سه کیلومتری غرب) ، موزه آب انبار شریعت(آب انبار حسینیه) ، مقبره جغتین گیسور(بنا دوره مغول، در 72 کیلومترى شمال شرقى گناباد) و روستای عمرانی( 20 کیلومتری شمال گناباد - بدون سکنه که دارای بقایای معماری سنتی ارزشمند شامل یک مسجد،حمام، رباط و دو آب انبار بزرگ است که متعلق به دوران صفوی است) ، یخدان کوثر( در بیدخت، محله کوثر است که مربوط به دوره قاجار( قرن سیزدهم هجری) در 5 آذر 1370 ثبت ملی شده است.) می باشد.

شهرستان گناباد منبع قنات های خراسان

شهرستان گناباد منبع قنات های خراسان است که در جنوبی ترین شهرستان استان خراسان رضوی است و شهری قدیمی و تاریخی میباشد که در ۲۸۶ کیلومتری مشهد واقع است وشهرستانهای همجوار آن در شمال فیض آباد و بجستان ، مغرب فردوس و بجستان ، شرق خواف و درجنوب قائن است.گناباد بخاطر قرار گیری در حاشیه کویر دارای اقلیم خشک و نیمه صحرایی است و به همین دلیل یکی از جاذبه های گردشگری مهم، از جمله قنات های چندین هزار ساله ای که از پیشینیان در این منطقه ساخته شده در دل خود جای داده است.

در ادامه به معرفی کامل شهرستان گناباد در وبلاگ های هتل میپردازیم، همراه ما باشید تا با این شهر تاریخی بیشتر آشنا شوید.

پیشینه تاریخی

معمولا محوطه های باستانی نشان از استقرار و زندگی انسان از دوران پیش از تاریخ در این ناحیه دارد . با این همه شهرستان گناباد از جمله شهرهای کهن ایران زمین است که به دلیل استقرار در منطقه سوق الجیشی مورد توجه حکمرانان در دوره هخامنشی نیز بوده است. قنات گناباد که برخی احداث آن را به بهمن پسر اسفندیار نسبت می دهند ، نشان از آبادانی و رونق این ناحیه در ادوار دیرین دارد. این شهر در صدر اسلام با نام "جناید" به تمدن عصر اسلامی راه یافته و به استناد نوشته های تاریخ نگاران و جغرافی نویسان از اعتبار و اهمیت خاصی برخوردار بوده است

وجه تسمیه

• نام قدیم شهرستان گناباد بعد از اسلام جنابد یا همان جن آباد است. جن معادل کلمه دیو در زبان پارسی قدیم است.پس نام قدیم گناباد دیوآباد بوده و علت آن این است که حفر قنات عظیم قصبه در توان انسان های معمولی نمی دیدند و آن را به دیو ها نسبت می دادند.

• گنابد جمع گنبدها بوده زیرا که در شهر گنابادِ قدیم، تمام منازل به صورت گنبدی ساخته می شده است.

• گناباد در اصل گیو آباد بوده زیرا گیو و گودرز مدتی حاکم منطقه بود ه اند و در جنگ دوازده رخ و جنگ پشن نیز ساکن در منطقه بوده اند.

جغرافیا و توپوگرافی منطقه

• این شهرستان از 3 منطقه کوهپایه ای جنوب و جنوب غربی ،مناطق دشت و کویر و منطقه ای شامل نمکزارها و شنزارهای حاشیه کویر تشکیل شده است.

• این شهرستان از دوبخش جویمند و بجستان و هفت دهستان به نامهای بجستان ، جزین ، یونسی ، پس کلوت ، حومه ، زیبد و کاخک تشکیل شده است.

• مقدار بارندگی آن بسیار کم است و به علت دوری از سطح دریا دارای هوای خشک میباشد.

• حداکثر درجه حرارت در تابستان 37 و در زمستان8 تا 10 درجه زیر صفر است .
  
• این شهر بر روی فلات هموار قرار داشته و با رشته کوه براکوه ۲۴ کیلومتر فاصله دارد بلندترین قله براکوه ،کوه زیبد نام دارد.

• مرتفع ترین کوههای آن سیاه کوه با ارتفاع 2440 متر ،کوه قول و میکشور با ارتفاع 2850 و کوه خانیک با ارتفاع 2813 متر است. و چرمه از دیگر کوههای این منطقه هستند.

• رودخانه مهم آن کال شور که با طول 150 کیلومتر به کویر نمک میریزد و آب آن شور است .

• پوشش گیاهی در گناباد شامل انواع تاغ ، درمنه ،خارشتر و آویشن کوهی است.

• گیاهان دارویی چون اویشن ،اسفرزه ، بارهنگ ،ترنجبین ، سماق و ریواس و درختان میوه چون سیب ، گلابی و انار در این منطقه وجود دارد.
  

نقشه گناباد

گویش گنابادی ها

• لهجه گنابادی از نمونه های کهن زبان پارسی است که کمتر دستخوش تغییرات اساسی قرار گرفته است و بسیاری از کلمات به صورت پارسی اصیل تلفظ می شود.

• مردم گناباد مانند اکثر ایرانیان به زبان فارسی دری که یکی از فروع زبان هندی و اروپائی است و ریشه سانسکریت دارد تکلم می کند و دارای لهجه خراسانی می باشند.

• (( دکتر شریعتی می نویسد: اکنون در میان مردمی که در خراسان از دگرگونی های زمان به دور مانده اند هنوز زبان کهن پارسی قرن چهارم و پنجم زنده است و هنگامی که توده مردم طبس، فردوس، گناباد، بیرجند، قاین، سرخس و کاشمر سخن می گویند گویی سخن بیهقی و بلعمی است که می شنویم))

نژاد گنابادی ها

• مردم منطقه گناباد از نژاد آریایی هستند و چون گناباد مدت زیادی در تصرف بیگانگان نبوده ساختار قومی و نژادی آن بکر و دست نخورده باقی مانده است.

• در دوره نادرشاه به علت نامعلومی چندین خانوار از اعراب خوزستان به این مناطق کوچانیده شدند و در قسمت هایی از توابع گناباد برخی از طوایف عرب چون خزیمه، شیبانی و خفاجه سکونت داشته اند.

---

مذهب گنابادی ها

مردم گناباد هم مثل دیگر قهستانی ها در سال 29 هـ .ق پذیرای دین مبین اسلام شدند و وفاداری خود را به آن آیین الهی ابراز داشتند. مذهب اهالی گناباد « تشیع » عموماً شیعه اثنی عشری می باشند و یک عده از آنها در طریقت نیز وارد و در سلسله نعمت اللهیه که از سلاسل بزرگ فقر و از سابق در تشیع و اثنی عشری بودن معروف بوده داخل می باشند.

---

خوردنی و نوشیدنی

• آش های برند ملی گناباد ( آش های سنتی نظیر جوشبره و لخشک )
• (کلمبه ، قطاب )شیرینی های برند گناباد که برای عید نوروز پخت میشود.
• ( اشکنه شیراز و اشکنه قوروت شیراز )نوع خاصی از عمل آوری ماست که برند مخصوص گناباد میباشد.
• گندم پلو
• کشک بادمجان

نوشیدنی ها

• شربت آبغوره
• شربت شیره انگور
• آب دوغ شیراز
• آب دوغ ماست چکیده

صنایع دستی

سبدبافی،سفالگری، قالی باقی، نمدبافی و صنایع دستی گوناگون به چشم می خورد.

• 

• 

سفال مِند

این سفال دریکی از روستاهای گناباد موسوم به روستای مند تولید می شود.سفالگری در گناباد باپیشینه ای پنج هزار ساله و هم چون تمدن های هم عصر خود از شیوه ای یکسانی بوده اما سفال مند با مصالح و تزئینات متفاوت به شکل پدیده ای نو ظهور ازاواخر قرن یازدهم هجری در مند رایج شد.

سوغات

زیره سبز ،زعفران ،گندم و جو ، انگور بادام ، از محصولات مهم گناباد است.

جاذبه های گردشگری چناران

جاذبه های گردشگری چناران شامل بافت طبیعی و تاریخی این شهرستان می باشد، چناران در 50 کیلومتری مشهد واقع است و از لحاظ نزدیکی به مشهد راحت تر میتوان به نقاط گردشگری و تاریخی منطقه وارد شد.

در ادامه با مقاله جاذبه های گردشگری چناران در وبلاگ گردشگری ، های هتل همراه ما باشید.

مناطق تاریخی و ثبتی چناران

حسینیه گلمکان

قدمت دوره قاجاریه با شماره ثبت 12866 به تاریخ ثبت 1384/05/19

قبرستان دولت آباد

قدمت قرن 8 هـ .ق با شماره ثبت 26274 به تاریخ ثبت 1387/12/27

تپه تاریخی نخودک

قدمت تاریخی با شماره ثبت 22300 به تاریخ ثبت 1386/12/27

تپه قیاس آباد

قدمت پیش از تاریخ با شماره ثبت 6657 به تاریخ ثبت 1381/10/10

---

مزار خواجه رادکان قدمت دوره صفویه

بنای آرامگاه منسوب به خواجه نظام الملک رادکانی از عرفای منطقه در یک کیلومتری جنوب غربی رادکان واقع است.

قلعه قوری(قلعه گبری)

قدمت سلجوقی- ایلخانی با شماره ثبت 20578 به تاریخ ثبت 1386/10/16

پل تاریخی چشمه گیلاس قدمت دوره تیموری

پل چشمه گیلاس مربوط به دوره پهلوی اول است و در بخش گلبهار، دهستان بیزکی، دو کیلومتری جنوب روستای چشمه گیلاس واقع شده است.

تپه باستانی چناران

قدمت قرن3 تا 5 قبل از میلاد با شماره ثبت 9243 به تاریخ ثبت 1382/04/24

---

بلغورخانه عبدالرحمن گهواره‌گر

با شماره ثبت 11906 به تاریخ ثبت 1384/04/05

رباط تاریخی سید آباد قدمت دوره صفویه

این رباط تاریخی در مجاورت روستای سیدآباد در بخش جنوبی شاهراه مشهد- قوچان به فاصله تقریبی 18 کیلومتری شمال غرب شهر چناران واقع شده است. می توان بنیان آن را به عصر صفویه نسبت داد. رباط مزبور از نوع سرپوشیده بوده و فضای داخلی آن دارای 8 ستون می باشد که پوشش سقف بر روی آن ها قرار گرفته است.

آرامگاه خواجه عبدالرحمن گهواره گر

• این بنا، مقبره «خواجه عبدالرحمن گهواره گر» از عرفای قرن هشتم بوده و اهالی این مقبره را به گهواره جنبان امام رضا (ع) منسوب می‌دانند.
• این بقعه تاریخی که یادگار عصر تیموریان است؛ با آجرهایی مربع شکل و ظریف، هنرمندانه زینت یافته و گنبدی بلند دارد ولیکن کتیبه اولیه آرامگاه از میان رفته و سنگی مرمرین را جایگزینش کرده‌اند.
• آرامگاه عبدالله گهواره‌گر به عنوان یکی از آثار ملی ایران در سال ۱۳۷۵ به ثبت ملی رسیده است .

بند اخلمد قدمت دوره اسلامی

برخی از صاحب نظران بنیان این سازه را به عهد تیموری و برخی دیگر به دوران صفویه نسبت می دهند، که بر روی سنگ های آهگی دوران دوم زمین شناسی با مصالح سنگ، آجر و ملات ساروج ساخته شده است. این بند، آب مورد نیاز کشاورزی دشت مشهد را تامین می نموده و در افزایش آب های زیر زمینی منطقه نیز موثر بوده است.

مسجد جامع رادکان قدمت اواخر تیموری - اوایل صفویه

• مسجد جامع رادکان از بناهای معروف تاریخی است که در دوران تیموریان ساخته شده. است.

• بنای تاریخی– مذهبی مسجد جامع رادکان در 25 کیلومتری شمال غرب چناران در حاشیه خیابان اصلی روستای رادکان واقع شده است.

• به نقل از مولف مطلع الشمس، رادکان در سال 1162 هـ .ق مورد توجه رضاقلی میرزا پسر نادرشاه قرار گرفت و قلعه ای خشت و گلی با یازده برج در آنجا ساخته شد که مسجد جامع رادکان نیز در میانه آن بینان گردید.

• مسجد یک شبستان بزرگ و حیاطی مستطیل شکل که دارای دوازده ستون است و بنای مسجد فاقد هرگونه تزییناتی است و کتیبه‌هایی که روی در آن قرار دارد نشان‌دهنده سال ساخت این بنا است.

• مسجد جامع رادکان در سال ۱۳۸۱ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد.

برج تاریخی نجومی رادکان قدمت قرن 8 هـ . ق

• این بنا در نزدیکی شهرستان چناران و 75 کیلومتری غرب مشهد واقع شده است.
• ارتفاع 26 متر، قطر داخلی 14 متر و قطر خارحی آن 20 متر می باشد.
• بنا بر تحقیقات انجام یافته این بنا کاربرد تقویمی و نجومی نیز داشته و آغاز فصل بهار به خوبی می توان با میل رادکان رصد نمود و سالانه خیل عظیم علاقه مندان به علم نجوم نظاره گر دو پدیده انقلابیون و اعتدالیون با کمک ابزار آلات نجومی و تلسکوپ ها در این مکان می باشند.

قلعه اسجیل

بین گلبهار و گلمکان در جنوب شرقی شهرستان چناران و در شرق روستای اسجیل، قلعه‌ای وجود دارد که قدمتش را به دوران قاجار نسبت می‌دهند. این برج قلعه‌ی تاریخی و دیدنی در شهریور ماه سال ۱۳۸۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

مناطق طبیعی و گردشگری چناران

روستای گروه

این مکان در فاصله نزدیکی با روستاهای دلمی و میریجگان و آبگاهی واقع گردیده و خانه های آن از نوع پلکانی و کوهپایه ای می باشد.

روستای کاهو

روستای ییلاقی کاهو دارای چندین رودخانه و مناظر طبیعی است که گردشگران زیادی از طبیعت آن بهره می برند.

روستای انتیشش یا اندیشش

این روستا با رودخانه جاری، آبشار و دیگر جاذبه های گردشگری در فاصله 43 کیلومتری شهر چناران و 8 کیلومتری بقمچ قرار دارد.

شهر گردشگری گلمکان

• یکی از مهم ترین جاذبه های گردشگری چناران ، شهر گلمکان است که با آب و هوایی معتدل و باغ های وسیع، در 45 کبلومتری مشهد و 30 کیلومتری شهر چناران و در کوهپایه های بینالود قرار گرفته است.

• وجود چشمه سبز باستانی در 16 کیلومتری جنوب گلمکان و استقرارگاه های تاریخی قدمت سکونت در گلمکان را به قبل از اسلام می رساند.

• شاهنامه، نزهته القلوب، مطلع الشمس … نیز از رونق این دیار در دوره اسلامی حکایت می کنند. این منطقه در زمان شاه عباس صفوی، به دلیل وجود گل و گیاه فراوان به « گلمکان » تغییر نام یافت.

موزه مردم شناسی گلمکان

موزه مردم شناسی گلمکان در خیابان چشمه سبز جنوبی ، فضایی که توسط استاد احمدعلی شجریان طی چند سال با عشق چیده و با شوق برای مردم نگه داشته است. استاد شجریان بزرگ در رادکان برای اولین بار به دست خویش سنتور ساختند و اکنون چند ساز جدید در موسیقی ایران را ابداع نمودند.

چشمه سبز گلمکان

چشمه سبز یکی دیگر ازمهم ترین جاذبه های گردشگری چناران است که این دریاچه مربوطه از جمله اماکن تاریخی و طبیعی منطقه گلمکان بوده که ریشه در گذشته ها دارد. چشمه سبز در حدود 23 کیلومتری شهر چناران و 50 کیلومتری غرب شهر مشهد در دامنه کوه های به هم پیوسته بینالود قرار گرفته است.

دریاچه مصنوعی گلبهار

دریاچه مصنوعی گلبهار با وسعتی حدود 5/4 هکتار در پارک 15 هکتاری سنجاقک احداث شده است. در اطراف دریاچه، فست فود، کافی شاپ، لمکده، رستوران، قایق رانی پدالی و موتوری، بیگ بال، اسکی روی آب و همچنین رینگ دوچرخه سواری … قرار دارد. همچنین حضور دسته ها و گروه های پرندگان کوچ کننده در فصول مختلف سال، زیبایی این دریاچه را بیشتر می کنند.

روستای رادکان

• رادکان در فاصله 75 کیلومتری شمال غربی شهر مشهدمقدس واقع گردیده است. این منطقه در دامنه های جنوبی سلسله جبال هزارمسجد و در حاشیه دشت کشف رود قرار دارد.

• براساس کاوش ها و یافته های باستان شناسی و با توجه به شرایط اقلیمی مناسب و حاصل خیز بودن خاک، وجود رودخانه دائمی و چشمه ساران فراوان و ییلاق های مفرح در حدود 4 هزار سال و به قولی هفت هزار سال قبل زندگی اجتماعی و مدنی در این منطقه شکل گرفته است.

• رادکان در دوران باستان و دوره اسلامی یکی از شهرهای مهم توس بوده و همچنین بنا به برخی از نوشته های قدیمی توس نام ناحیه ای از خراسان بزرگ که مرکز آن " رادکان " بوده است.مرغزار یا النگ رادکان چمنزاری طبیعی بوده که به سرسبزی و زیبایی به بهشت خراسان شهرت داشته است.

---

روستای اسجیل

• اسجیل یکی از روستاهای زیبا و ییلاقی حاشیه شمالی کوه های بینالود است که در حدود ۴۰ کیلومتری شمال غربی مشهد واقع شده است.

• به خاطر موقعیت قرارگیری این روستای کوهپایه‌ای که در دره‌ای زیبا و سرسبز قرار گرفته دارای آب و هوایی مفرح می‌باشد.

• 

• 

وجه تسمیه اسجیل

بعضی به آن واژه اِسگِل برخی اِسگیل و عده‌ای اسجیل گفته‌اند. در حال حاضر به زبان محاوره‌ای اهالی روستا آن را اِسگِل و از لحاظ نوشتاری به آن اسجیل می‌گویند. بعضی از عوام معتقدند کلمه اسجیل در حقیقت (اِسگِل) بوده و به معنی مکانی است که از خشت و گل بنا شده است.سابقه سکونت در اسجیل هم به هزاره اول قبل از میلاد بر می‌گردد.

---

روستای ییلاقی فریزی

این روستا در دامنه بینالود بخش گلبهار شهرستان چناران قرار دارد. اغلب کوهنوردان برای صعود به بینالود از مسیر اصلی این روستا استفاده می نمایند. این روستا به لحاظ تولید عسل و کیفیت محصول در استان خراسان رضوی دارای رتبه اول می باشد.

غار پرده رستم

• غار پرده رستم دارای دیوارهایی زیبا و دیدنی است و در زمره غارهای آهکی به شمار می آید.

• این غار در مجاورت جاده اخلمد واقع گردیده و از قابلیت های گردشگری برخوردار است.

• قدمت استقرار در درون غار گربه پلنگ، به دوره تاریخی و دوره اشکانیان بر می‌گردد.

• این غار دارای ابعادی به حدود ۵۰ متر طول و ۱۰ متر عرض است که ارتفاع آن در بلندترین نقاط به ۷ متر می‌رسد.

• در داخل غار تعدادی استلاگمیت آهکی مشاهده می‌شود که مقداری از آن با توجه به پر شدن کف غار مدفون شده‌اند.

دره و آبشار اخلمد

یکی دیگر از مهمترین جاذبه های گردشگری چناران به دره اخلمد میتوان اشاره کرد.

• این منطقه در 17 کیلومتری جنوب غربی شهر چناران در جوار روستای اخلمد قرار گرفته است.

• دره نه چندان عریض اخلمد، با دیواره های سنگی بلند و پوشش گیاهی متراکم در کف همواره خالق مناظری بدیع یوده است.

• در انتهای این دره آبشاری با شکوه جریان دارد که بسیاری از گردشگران از میان آن عبور نموده تا از این آبشار رفیع و زیبا دیدن کنند.

• یکی از این آبشارها 23 متر ارتفاع دارد که در سال بیش از 300 هزار گردشگر خارجی عمدتاً عرب و بیش از 500 هزار گردشگر ایرانی از آن بازدید می کنند.

دره اجنه

• یکی دیگر از جاذبه‌ های گردشگری چناران و روستای اخملد، دره‌ای است که نامش عجیب است. اما وجه تسمیه این دره به دلیل تنگ و تاریک و باریک بودن آن است.

• دره اجنه از دره‌های فرعی دره اخلمد می‌باشد که به دلیل صعب العبور بودن، به مهارت‌ های فنی و تجهیزات کوهنوردی نیاز دارد.

• دره زیبای اجنه دارای ۱۴ آبشار است با مسیری صعب العبوری است که مکان مناسبی برای تفریح و کوهنوردی می باشد.

آبشار آبقد

• در نزدیکی روستای آبقد از توابع درز آب چناران، دره‌ای بسیار زیبا با ارتفاع حدودی ۱۵۰۰ متر از سطح دریا وجود دارد که آبشارهای بسیار زیادی‌ را شامل می‌شود.

• آبشار زیبای آبقد، محبوب‌ترین این آبشارهاست. این آبشاربه دلیل دیوارهایی به ارتفاع ۲۰۰ تا۳۰۰ متر بسیار مورد توجه صخره‌نوردان است.

• این دره شباهت زیادی به دره اخلمد دارد و ارتفاع بلندترین آبشار آن در حدود ۸ متر است.

روستای بقمچ

• بقمچ (boghmech) در فاصله ۳۶کیلومتری شمال شرق شهرستان چناران و دردل دره های منتهی به رشته کوه های هزار مسجد خراسان رضوی قرار دارد.

• در ظاهر، این روستای بکر و زیبا، بسیار شبیه شهر ماسوله گیلان است. فضای سرسبز و خانه‌های کاه گلی و پلکانی آن، لقب ماسوله خراسان را همچون روستای کنگ طرقبه را دارد.

• عمده‌ترین محصول روستا نیز تنباکوست که سابقه‌ای ۱۸۰ ساله دارد و شهرتش زبانزد خاص و عام است.

• علاوه بر این، وجود قبرستانی بسیار قدیمی با قبوری متعلق به غیر مسلمانان، نشان از قدمت تاریخی این روستا و وجود ادیان دیگری به غیر از اسلام، در این خطه می‌باشد.

روستای گهواره گر

گهواره گر به معنای نوزاد، نام روستایی ییلاقی از دهستان گلمکان و از توابع شهرستان چناران می‌باشد که در میان دره‌ای کم عمق و زیبا به فاصله حدوداً ۳۰ کیلومتر شرق شهرستان چناران قرار گرفته است. روستا در میان مردم محلی، نُزا نامیده می‌شود. در حاشیه شرقی این روستا و بر فراز تپه‌ای ماسه‌ای، بنایی وجود دارد که ظاهرا در دو مرحله زمانی احداث شده است.

---

پیست اسکی شیرباد

شیرباد بلندترین قله کوه استان خراسان رضوی است. پیست اسکی شیرباد در دامنه این کوه قرار دارد. اسکی‌بازان می‌توانند با استفاده از تله‌اسکی تا ارتفاع ۹۰۰ متری بالا بروند و از طبیعت و منظره‌های زیبا استفاده کنند. پیست اسکی شیرباد به دلیل اینکه در ارتفاعات قرار دارد در بیشتر روزهای سال برفی است. رستوران و خوابگاه از امکانات رفاهی این پیست اسکی است.

چشمه گیلاس

چشمه گیلاس از چشمه‌های شناخته شده شهر چناران و استان خراسان رضوی است. این چشمه در روستایی با همین نام قرار دارد. چشمه گیلاس آب بسیار خنک و زلالی دارد و عمق حوضچه‌های آن به چهار تا پنج متر می‌رسد.

عمارت مفخم، جلوه ای از زیبایی هنر ایرانی

عمارت مفخم در شمال شرق شهر بجنورد قرار گرفته شده است. این عمارت یکی از بزرگترین و شاخص ترین اثر معماری می باشد که از دوره قاجار به جا مانده است.

در سال 1300 هجری قمری و همزمان با حکومت ناصر الدین شاه این عمارت با دستور یارمحمد خان شادلو ساخته شد. از آنجایی که این عمارت محل سکونت خانواده او بود به عنوان مکانی برای پذیرایی از میهمانان دولتی و رجال سیاسی نیزبه شمار می رفت.

در نگاه اول به این عمارت خانه، معماری بی نظیر آن و کاشی کاری های رنگا رنگش چشم هر بیننده ای را به خود خیره می سازد و زیبایی تاریخی خود را به نمایش می گذارد.

تاریخچه عمارت مفخم

بنای این عمارت به عنوان بیمارستان در دهه 1320 به اداره بهداری واگذار شده است و سپس در سال 1370 اداره میراث فرهنگی پس از مرمت و بازسازی آن را به موزه مردم شناسی و باستان شناسی در شهرستان بجنورد تبدیل کرد. طراحی این عمارت زیبا، آثار دست میرزا مهدی خان شقاقی اولین استاد معمار ایران می باشد.

عمارت مفخم دارای 32 اتاق و 2 تالار می باشد که با آینه کاری ها، کاشی کاری ها و گچبری های بسیار زیبایی تزئین شده اند و همواره یکی از آثار بی نظیر عصر ناصر الدین شاه محسوب می شود.

عمارمفخم بعد از زلزله بجنورد

این عمارت خانه امروزه تنها به دوبخش آیینه خانه و عمارت مفخم تقسیم می شود، چرا که تا قبل زلزله بجنورد دارای بخش های مختلفی مانند آینه خانه، دروازه ورودی حوض خانه، باغ فواره و عمارت کلاه فرنگی بود.

سقف عمارت مفخم در ابتدا از سفال بود که بعد از باز سازی سقف شیروانی گالوانیزه را جایگزین آن کردند. عمارت مفخم هم اکنون به عنوان محل اسقرار سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان خراسان شمالی نیز به کار می رود.

هر طبقه از این عمارت دارای دو ایوان می باشد و جلوی هر کدام از آن ها ردیفی از ستون ها برای نگهداری از سقف ایجاد شده است.

این ایوان ها در ضلع شمالی و ضلع جنوبی نیز قرار گرفته اند. همچنین در ضلع شرقی و غربی عمارت دو در ورودی نیز وجود دارد که با 18 پله به طبقه فوقانی راه پیدا می کند.

در روبه روی عمارت مفخم نیز بنای آیینه خانه قرار دارد که به عنوان فضای اداری و دیوانی جهت ملاقات های رسمی و برپایی مراسم تشریفات نظامی و رایزنی مورد استفاده قرار می گرفته است.

میامی، ایالتی بکر و کوچک در ایران

میامی یکی از شهرهای استان سمنان می باشد که در شرق این استان قرار گرفته است. این شهر به عنوان مرکز در شهرستان میامی در نظر گرفته شده است.

میامی با قدمت هزار ساله خود دارای جاذبه های گردشگری فراوانی می باشد. همچنین به سبب این که در میان راه ارتباطی مشهد و تهران قرار گرفته هرساله گردشگران زیادی از این استان دیدن می کنند.

همچنین این منطقه زیبا با وجود صنایع دستی که دارد از مراکز قابل توجه در کشور محسوب می شود. این شهرستان روستاهایی را در بر دارد که از مناطق نمونه گردشگری به شمار می روند. میامی دارای جاذبه های گردشگری و تاریخی فراوانی می باشد که به اختصار به هر کدام می پردازیم:

کاروانسرای عباس آباد

کاروانسرای عباس آباد در 75 کیلومتری شرق میامی واقع شده است. این کاروانسرا در دوره قاجار به طور کامل بازسازی شده است. این کاروانسرا بر روی زمینی به مساحت 8500 مترمربع واقع شده و به صورت مستطیل و از نوع چهار ایوانی می باشد. این کاروانسرا دارای دو ورودی می باشد که ورودی اصلی آن در قسمت شرق کاروانسرا قرار دارد. این کاروانسرا از دو بارانداز برخوردار است که از دیگر کاروانسرا ها ظرفیت بیشتری را دارا می باشد. همچنین دارای کتیبه هایی بوده که متاسفانه به سرقت رفته است.

مسجد جامع قرومد

مسجد جامع فرومد یکی از مسجد های زیبایی است که نشاندهنده شاهکار معماری گذشتگان است. این مسجد یکی از مسجد های تاریخی کشور است که با گچبری ها، نقش ها و کاشی کاری های زیبا در بین آثار تاریخی مهم و بی نظیر به شمار می رود. این بنا جز ارزشمند ترین بناهای تاریخی استان سمنان است و از عجایب هنری ایران نیز محسوب می شود. ضلع شمالی این مسجد که با آجر کاری و گچبری و کتیبه تزئین شده است، به عنوان ورودی در نظر گرفته شده است .

 کاروانسرای میامی

کاروانسرای میامی از دوره صفوی می باشد و در مرکز شهر میامی قرار گرفته است و تاکنون پا برجا می باشد. این بنای زیبا از نوع چهار ایوانی می باشد که به شکل حیاط مرکزی بوده و با آجر ساخته شده است. ورودی این بنا در شمال کاروانسرا واقع شده است که به شکل هشتی و در دو اشکوب است.

از زیبایی های منحصربه فرد دیگر این کاروانسرا می توان به کتیبه های سنگی حجاری و نصب شده بر روی سر در ورودی ، اشاره کرد که تاریخ ساخت آن بر روی آن نوشته شده است. این کاروانسرا بازیربنای 5250 در فهرست آثار ملی ایران نیز به ثبت رسیده است.

 آبشار نام نیک

آبشارنام نیک در استان سمنان وجود دارد. این آبشار زیبا در هر سال گردشگران زیادی را به سبب وجود زیبایی هایی که در آن نهفته است به خود جذب می کند. آبشار نام نیک در روستای نردین واقع شده است و هم اکنون یکی از جاذبه های طبیعی این روستا به شمار می رود.

این روستا نیز قدیمی ترین روستاهای منطقه کالپوش است و همچنین به چمن منحصر به فرد کالپوش نیز متصل است.